14 ივნისი საბედისწერო დღეა ქართული კინოს ლეგენდის, მუნჯი კინოს ვარსკვლავის, ნატო ვაჩნაძის ცხოვრებაში… 114 წლის წინ, 1904 წლის 14 ივნისს, ვარშავაში დაიბადა ნატო ვაჩნაძე და 1953 წელს, სწორედ ამ დღეს ტრაგიკულად დაიღუპა ავიაკატასტროფაში, როცა მოსკოვიდან თბილისში ბრუნდებოდა.
ნატო ვაჩნაძის ძმისშვილი, მსახიობი კირა ანდრონიკაშვილი მამიდასთან უკანასკნელ შეხვედრაზე ყვება:
-ჩვენი ბოლო შეხვედრა 2 ივნისს შედგა, მამაჩემის დაბადების დღის მეორე დღე იყო, პირველში ვერ შეძლო მოსვლა, ორში სახლში ვიყავით ყველა, სტუმრები არ გვყავდა, როგორც ყოველთვის ღია გვქონდა კარი და უცებ ქვემოდან რაღაც ხმაური და ჩოჩქოლი შემოგვესმა: ნატო მოდის, ნატო მოდის, ასე ხდებოდა ხოლმე, როდესაც მოდიოდა ჩვენთან – ყველა მეზობელი გარეთ იყო, ელოდებოდნენ, როგორ ამოვიდოდა ფეხით მეოთხე სართულზე, როგორ გაჩერდებოდა ყველა მათგანთან, დაელაპარაკებოდა მოიკითხავდა, ზოგ მათგანს შეიძლება არც იცნობდა, მაგრამ უყურადღებოდ არავის დატოვებდა.
გადავიხედე ფანჯრიდან და დავინახე, როგორ უახლოვდებოდა ნატო ჩვენ სახლს იასამნების დიდი თაიგულით… მახსოვს ფეხის ხმა, როგორ ამოვიდა, შემოვიდა და გვითხრა, სულ მე მოვდივარ თქვენთან, ამის მერე თქვენ იარეთ ჩემთანო, გაგვიღიმა, მამას მიულოცა დაბადების დღე, ჩაი დალიეს, ისაუბრეს…
შემდეგ თქვა, დაღლილი ვარ ძალიან, წამოვწვები ცოტა ხნითო, შევიდა საძინებელში და წამოწვა. ამ დროს დედამ დამიძახა და მითხრა: დაიმახსოვრე შენი მამიდაო, შევედი ოთახში და იწვა, ჩასძინებოდა, ღამის ნათურა ენთო ოთახში და ნატოს მთელი სილამაზე, პროფილი, თმები, წამწამები კედელზე ირეკლებოდა ძალიან ლამაზად!
ეს მომენტი მახსოვს – როგორ ვიდექი და ვაკვირდებოდი მძინარე მამიდას. შემდეგ ჩუმად გამოვედი ოთახიდან, დაახლოებით ნახევარი საათი ეძინა, სანამ ჩვენგან წავიდოდა, გვითხრა, მე მოსკოვში უნდა წავიდე, მაგრამ 14-ში აქ ვარო.
– და თქვენც ალბათ განსაკუთრებით ელოდებოდით მის ჩამოსვლას…
– დიახ, 14 როგორც კი გათენდა დილიდან ველოდებოდი, ჩემს მეორე მამიდასთან (ვის სახელსაც ვატარებ), კირასთან დარეკა, მატარებლის ბილეთი მაქვს აღებული, მაგრამ აეროპორტშიც გამოვივლი, იქნებ ვიშოვო ბილეთიო.
ელდარმა გააცილა, მივიდა აეროპორტში, მაგრამ ბილეთები აღარ იყო, უკვე გამობრუნებას აპირებდა, როცა შეხვდა კაცი, რომელმაც უთხრა, მე დაგითმობთ ჩემს ბილეთს, უკან როგორ გაგაბრუნებთო და მისცა ბილეთი. საშინელი ჭექა-ქუხილი იყო იმ დღეს, მახსოვს დილიდან ფანჯრის რაფაზე ვიჯექი, საოცარი ცა იყო, შავი და წითელი, ცეცხლისფერი ხაზები ჰქონდა.
ვიყურებოდი ფანჯრიდან და მეშინოდა, ვიცოდი, რომ ნატო მოფრინავდა. თვითმფრინავი სოხუმმა არ მიიღო, საშინელი ამინდის გამო. სამეგრელოში, ნატოს მეუღლის, უდიდესი რეჟისორის ნიკოლოზ შენგელაიას სოფლის მახლობლად განიცადა ავიაკატასტროფა… ჩემი მამიდა კირა, რომელმაც გადასახლება, უამრავი ტანჯვა გადაიტანა, თავისი დის ამოსაცნობად წავიდა. პატარა საგვარეულო ბეჭდით იცნო ხელის ნაწილი და სხეულის სხვა ნაწილები.
ძალიან მძიმე დღეა ჩემთვის 14 ივნისი, ბავშვზე ხომ განსაკუთრებით მოქმედებს ყველაფერი, ასე ჩამრჩა გულში, ის რომ დამპირდა მამიდა, ჩემს დაბადების დღეზე აუცილებლად თბილისში იქნებოდა და ვეღარ დაბრუნდა.
დიდუბეში, დაკრძალვაზე ძალიან ბევრი ადამიანი მოვიდა, მე სიცხე მქონდა სტრესისგან. მხოლოდ როდესაც ასვენებდნენ, მაშინ მიმიყვანეს პანთეონში ცოტა ხნით. დედამ მომიყვა, რომ დაკრძალვისას იქ მივიდა კაცი, რომელმაც ნატოს დაუთმო ბილეთი, დაიჩოქა და უთხრა: შენ მე სიკვდილი სიცოცხლეში გადამიცვალეო.
ნატოსთან ერთად ამ თვითმფრინავში ბევრი ადამიანი დაიღუპა, ახალგაზრდები, იქ იყო წყვილიც, რომელიც საქორწილო მოგზაურობიდან ბრუნდებოდა, მაგრამ ამ კატასტროფას შეეწირა. ყოველ 14 ივნისს ვუხდი პარაკლისს და ამის შემდეგ მივდივარ პანთეონში, ფიქრებში სულ ჩემთან არის, მის შესახებ მოგონებებს კი ყოველთვის გულით ვატარებ.
ამბები.ჯი (ფოტოებზე: ნატო ვაჩნაძე, კირა ანდრონიკაშვილი)