,,სარკის” არქივი, რუსუდან ადვაძე
,,რომ არ მყავდე, ჩემს თავს ვუსურვებდი ასეთ ქალიშვილს”, _ ასე მიულოცა რამდენიმე წლის წინ საქართველოს პრეზიდენტმა, სალომე ზურაბიშვილმა, დაბადების დღე ნაბოლარა ქალიშვილს, ქეთევან გორჯესტანს, რომელიც ჟურნალისტია. მისი ძმა, თემურ გორჯესტანი, ქეთევანზე 2 წლით უფროსია. მათი მამა წარმოშობით ქართველია _ ნიკოლოზ გორჯესტანი. დღევანდელი გორჯესტანები გუგუშვილები იყვნენ. თავის დროზე, საქართველოს გასაბჭოების დროს, ზურაბიშვილების მსგავსად, გუგუშვილებიც საქართველოდან დევნილებად იქცნენ. ირანში გადასახლებულებმა გვარიც შეიცვალეს და გორჯესტანები გახდნენ. ზურაბიშვილებმა კი თურქეთს შეაფარეს თავი.
სალომე ზურაბიშვილისა და ნიკოლოზ გორჯესტანის გზები იტალიაში გადაიკვეთა, რამდენიმე წლის შემდეგ კი გაიყარნენ. ქეთევანი ,,სარკესთან” ამბობდა, რომ მშობლების ყურადღება არასოდეს აკლდა, ისინი ყოველთვის შვილების გვერდით იყვნენ.
ქეთევან გორჯესტანი მშობლებზე, თავის წინაპრებზე ,,სარკეს” ესაუბრა. გთავაზობთ ინტერვიუს ჟურნალის არქივიდან.
ქეთევან გორჯესტანი: ამერიკაში, ვაშინგტონში დავიბადე. 4 წლამდე ამერიკაში ვცხოვრობდით. მე, რა თქმა უნდა, არ მახსოვს, მაგრამ როგორც შვილებს გვეუბნებიან, იმ წლებში დედა და მამა მუშაობდნენ და ჩვენთან ხშირად დედაჩემის დედა, ზეინაბ კედია იყო. მე და ჩემი ძმა ფაქტობრივად მისი გაზრდილები ვართ. რადგან ამერიკაში დავიბადე, ამ ქვეყნის მოქალაქე ვარ. ვთვლი, რომ ვარ ამერიკელი, ფრანგი და ქართველი. ამერიკას ჩემს ცხოვრებაში დიდი ადგილი უკავია. მამაჩემიც იქ ცხოვრობს. ეს ქვეყანა ჩემი სამშობლოა.
ჩვენი მშობლები რომ გაშორდნენ ერთმანეთს, დედამ მე და ჩემი ძმა ავსტრიაში წაგვიყვანა, რადგან იქ მუშაობდა. ვენაში ერთი წელი ვიცხოვრეთ, მაგრამ არაფერი მახსოვს. ავსტრიის შემდეგ აფრიკაში, ჩადში ვიცხოვრეთ. იქაურობა კარგად მახსოვს. ევროპასა და ამერიკაში ცხოვრება თითქმის ერთმანეთს ჰგავს, მაგრამ აფრიკა სულ სხვაა. იქ კარგად ხედავ, როგორაა მოწყობილი მსოფლიო. მახსოვს დიდი სახლი, აუზი… გვყავდა ძაღლი, კატა. იმ კატას თაფლი დავარქვი, რადგან თაფლისფერი იყო.
აფრიკაში დავიწყეთ სწავლა, სპორტზე სიარული. დედა მე და ჩემს ძმას ყველაფერზე გვატარებდა _ ჩოგბურთზე, ცხენოსნობაზე, კალათბურთზე… მერე ჩადში სამოქალაქო ომი დაიწყო. ჩვენი სახლი მათი პრეზიდენტის სახლთან ძალიან ახლოს იყო. ფრანგი ჯარისკაცები ჩვენს გაყვანას ცდილობდნენ. ეს ყველაფერში ჩემს გონებაში ისე არ არის ჩარჩენილი, როგორც ცუდი მომენტი. ალბათ დედაც ისე იქცეოდა, რომ ჩვენ არ გვენერვიულა. აფრიკაში ვისწავლე, რომ შეიძლება გყავდეს მეგობარი, რომელიც თეთრკანიანი არ არის და ა.შ.
ჩადში 3 წელი ვიცხოვრეთ. იქ ყოფნისას მამასაც ხშირად ვხედავდით, რადგან მსოფლიო ბანკში მუშაობდა და აფრიკაში ჩამოსვლა უწევდა. ჩვენთან მოდიოდა და ცდილობდა, დიდხანს დარჩენილიყო. არდადეგების დროს ჩვენ ჩავდიოდით ამერიკაში. დედა და მამა ყველაფერს აკეთებდნენ, რომ მათთან ხშირი ურთიერთობა გვქონოდა. დედას უნდოდა, მამასთან კონტაქტი არ გაგვეწყვიტა და ჩვენს აღზრდაში ისიც ყოფილიყო ჩართული.
_ მამაზე გვიამბეთ. გვარი გორჯესტანი სადაურია?
_ მამა ქართველია. ჩვენი წინაპრები გუგუშვილები იყვნენ. თუ სწორად მახსოვს, მამაჩემის მამა სპარსეთსა (დღევანდელი ირანი. ავტ.) და საქართველოში ინჟინრად მუშაობდა. საბჭოთა ჯარები რომ შემოსულან საქართველოში, სპარსეთში დარჩენილა. იქ უთქვამთ, რომ გვარი უნდა გადაეკეთებინა, რადგან ძალიან ქართულად ჟღერდა. გორჯესტანი კი სპარსულად ქართველს ნიშნავს. მამა სპარსეთში დაიბადა. დედა უკრაინელი ჰყავდა. სპარსეთში გაიზარდა, მერე წავიდა ამერიკაში და იქ დარჩა.
_ თქვენი მშობლები როგორ შეხვდნენ ერთმანეთს, როგორია მათი სიყვარულის ამბავი?
_ დედაჩემი იტალიაში, რომში მუშაობდა. როგორც მომიყვნენ, მამაჩემი ევროპაში უნდა ჩასულიყო. ბაბუაჩემი, დედაჩემის მამა, ლევან ზურაბიშვილი, საფრანგეთში ქართველი ემიგრანტების პრეზიდენტი იყო. ყველა, ვინც პარიზში ჩადიოდა, ბაბუასთან ხვდებოდა. ასე გაიცნო ბაბუამ მამაჩემი. მამაჩემს რაღაც საქმე ჰქონდა იტალიაში. ბაბუას გახარებია, ჩემი ქალიშვილი იტალიაში ცხოვრობს და უნდა გაიცნოო. მამა მართლაც მისულა დედასთან. მერე კი ორი ახალგაზრდა ქართველი ემიგრანტი დაქორწინდა.
_ დედ-მამის განშორება ალბათ რთული გადასატანი იყო თქვენთვის.
_ რთულად არ გადამიტანია. როცა პატარა ხარ, ალბათ უფრო ადვილია მშობლების დაშორებასთან შეგუება. მაშინ 4 წლის ვიყავი და არც მახსოვს ყოველდღიური ცხოვრება მამასთან ერთად. ის შორს იყო, მაგრამ ამავდროულად _ სულ ჩვენთან. ერთადერთი, რასაც განვიცდიდი, ის იყო, როცა ჩემს ცხოვრებაში რამე ხდებოდა, საყვარელი ადამიანებიდან ჩემ გვერდით რომელიღაც არ იყო. მამასთან რომ მივდიოდით 2 თვით ზაფხულობით და იმ პერიოდში მინდოდა, დედისთვის რაღაც მომეყოლა, ის იქ არ იყო, სხვა დროს _ მამა ან ბებია. დამშვიდობების მომენტებიც რთული იყო. თუმცა მათი მადლობელი ვარ, რადგან ყველაფერს აკეთებდნენ იმისთვის, რომ კარგად ვყოფილიყავით.
_ პროფესიით ჟურნალისტი ხართ?
_ აფრიკის მერე 4 წელი ბელგიაში ვცხოვრობდით, რის შემდეგაც პარიზში გადმოვედით. მაშინ 12 წლის ვიყავი. პარიზში დავამთავრე სკოლა და ბაკალავრიატი. ამის შემდეგ იურიდიულზე ვისწავლე 3 წელი, დიპლომიც ავიღე, მაგრამ ვიცოდი, რომ ეს პროფესია არ მინდოდა.
სწავლას როცა ვიწყებდი, ზუსტად არ ვიცოდი, რა მსურდა. იურიდიული განათლება კი ისეთია, რომელიც შეიძლება მერე სხვა პროფესიის შესწავლაშიც დაგეხმაროს. 2 წელი არც ვსწავლობდი, არც ვმუშაობდი და პრაქტიკებზე დავდიოდი სხვადასხვა ადგილას, რომ გამეგო, რა მინდოდა. ჟურნალისტიკამ გამიტაცა და ეს პროფესია ჯერ პარიზში შევისწავლე და მერე _ ნიუ იორკში. ჟურნალისტის მასტერის დიპლომი ავიღე. 2010 წელს მოვრჩი სწავლას.
_ დედა მკაცრად გზრდიდათ?
_ არა, დედა მკაცრი არასოდეს ყოფილა. როცა შვილები კარგად სწავლობენ და კარგად იქცევან, რატომ უნდა იყო მკაცრი?! ჩვენ სულ ვშრომობდით, კარგად ვსწავლობდით. არც მეგობრების ნახვას გვიკრძალავდა და არც არაფერს. პატარაობიდან ჩაგვიდო თავში, რომ ყველაფერი სრულყოფილად და კარგად უნდა გაგვეკეთებინა და თუ სკოლაში კარგად ვისწავლიდით, ბევრ რამეს გვითმობდა.
ჩვენს სახლში სიყვარული, ოჯახური სითბო სულ იყო. დედა მუდამ მუშაობდა, გვიან მოდიოდა სახლში, მაგრამ არასოდეს მქონდა ის განცდა, რაც ჩემს პარიზელ მეგობრებს, რომლებიც ჩიოდნენ, რომ მშობლებთან კონტაქტი არ გააჩნდათ. დედა გვიან ბრუნდებოდა სახლში, მაგრამ საჭმელს მაინც აკეთებდა ჩვენთვის, მაინც ერთად ვსადილობდით. დილით დგებოდა და ყველაფერს გვიმზადებდა. სულ აინტერესებდა, რა ხდებოდა ჩვენს ცხოვრებაში.
ჩემი მეგობრების მშობლები ერთად იყვნენ, მაგრამ ისე გამოდიოდა, რომ ჩემი დედ-მამა უფრო ახლოს იყვნენ ჩემთან, ვიდრე ერთ ოჯახში მცხოვრები მშობლები შვილებთან. თუ შვილებთან ყოფნა გინდა, ვერც მუშაობა შეგიშლის ხელს და ვერც დაშორება. ეს ურთიერთობები, მაგიდასთან ერთად დასხდომა და ასეთი სიყვარული, მგონი, ქართული გენიდან მოდის. ჩვენს ოჯახში სულ ხალხი იყო. თუ ვინმე ჩამოვიდოდა საქართველოდან, არ შეიძლებოდა, ჩვენთან არ მოსულიყო.
_ დედა სულ ქართულ კერძებს ამზადებდა?
_ დიახ. ახალ წელს საცივი, გოზინაყი და სხვა ქართული კერძები აუცილებლად გვქონდა. აღდგომას პასქას აცხობდა. ლობიო, ხაჭაპური მუდმივად კეთდებოდა ჩვენს სახლში. დედაც ამზადებდა და ბებიაც.
_ თქვენ რისი მომზადება იცით ქართული კერძებიდან?
_ ვიცი ხაჭაპურის, ნიგვზიანი ბადრიჯნის, ლობიოს გაკეთება. პასქას ვაცხობ აღდგომისთვის.
_ პასქის გამოცხობა ბევრმა ქართველმა დიასახლისმაც კი არ იცის.
_ მე ყოველ წელს ვაცხობ პასქებს. ეს საქმე ისე მომწონს, დედას აღარ ვუთმობ.
_ ემიგრაციაში წასული მესამე თაობის პირობაზე მშვენივრად მეტყველებთ ქართულად. ვინ გასწავლიდათ?
_ ჩემი მშობლებისთვის მნიშვნელოვანი იყო, რომ მე და ჩემს ძმას ქართული გვცოდნოდა. მე ქართულად ისე კარგად ვერ ვლაპარაკობ, როგორც დედაჩემი და ვხვდები, რა ძნელი იქნება, თუ მოვინდომე, რომ ჩემს შვილებს ქართული ვასწავლო. უნდა ეცადო, რომ ყოველდღე ქართულად ელაპარაკო. ასე იყო ჩვენს ოჯახში _ მთელი ბავშვობა სახლში სულ ქართულად გველაპარაკებოდნენ. სხვა ენა არ გვესმოდა. რომ გავიზარდეთ, მხოლოდ სერიოზულ თემებზე საუბრის დროს ვლაპარაკობდით ფრანგულად დედაჩემთან და ინგლისურად _ მამაჩემთან. ბებია რომ იყო ჩვენთან, ისიც სულ ქართულად გველაპარაკებოდა.
მე და ჩემს ძმას ქართული სახელები გვაქვს, ქართულიც ვიცით. ჩემი მშობლები ფიქრობდნენ საქართველოში დაბრუნებაზე და ამ შემთხვევაში თუ ქართული არ გვეცოდინებოდა, ქართველებთან კონტაქტი გაგვიჭირდებოდა. ჯანრი კაშიასთანაც (ქალბატონი სალომეს მეორე ქმარი, ფილოსოფოსი, პუბლიცისტი, ისტორიკოსი. ავტ.) სულ ქართულად ვლაპარაკობდი. რაც ჯანრი გარდაიცვალა, ქართულად საუბარი ნაკლებად მიწევს, რადგან დედასთან სერიოზულ თემებზე ფრანგულად ვსაუბრობ. ხანდახან, სხვაგან რომ ვართ და არ გვინდა, ჩვენი ნათქვამი ვინმემ გაიგოს, მაშინ ვლაპარაკობთ ქართულად. როცა რამე სერიოზული ხდება, პოლიტიკას განვიხილავთ თუ სამსახურში მომხდარ მნიშვნელოვან ამბავს, ჩემთვის ფრანგულად ლაპარაკი უფრო ადვილია.
ერთხელ თბილისში რესტორანში გახლდით მეგობარ-ნათესავებთან ერთად. ერთმა ახალმა ნაცნობმა, რომელმაც არ იცოდა, ვინ ვიყავი, მითხრა, ალბათ 2 წლის წინ წახვედი საზღვარგარეთ და ქართული უკვე დაგავიწყდა, როგორ ლაპარაკობო. ჩემი ნათესავი მიუბრუნდა და უთხრა, რას ამბობ, საქართველოდან წასული ემიგრანტების მესამე თაობაა, აქ არასოდეს უცხოვრია და ასეთი მაგარი ქართული იცისო. იმ ბიჭმა ბოდიში მომიხადა, თუ ასეა, მაგარი ქართულით ლაპარაკობო.
salo_ გიყვართ საქართველოში ჩამოსვლა?
_ მანდ ზუსტად ის სითბო და ისეთი ურთიერთობებია, რაზეც უფროსები სულ მიყვებოდნენ. არ ვიცი, თუ შევძლებდი საქართველოში ცხოვრებას, რადგან აქაურობას ვარ მიჩვეული, მაგრამ ძალიან მიყვარს საქართველოში ჩამოსვლა და მეგობრებთან და ნათესავებთან დროის გატარება. იძულებით კი არა, იმიტომ ჩამოვდივარ, რომ მსიამოვნებს.
_ როგორ ატარებთ თავისუფალ დროს?
_ მეგობრებთან ერთად რესტორნებსა და ბარებში დავდივარ. ძალიან მიყვარს კინოში სიარული. კონცერტებსაც ვესწრები. ზაფხულობით სხვადასხვა ქვეყანაში ვმოგზაურობ. საკმაოდ მხიარული ვარ. მაქვს კარგი ცხოვრება, კარგი ოჯახი, კარგი სამუშაო, მყავს კარგი მეგობრები…
_ დედასთან მეგობრული ურთიერთობა გაქვთ, თქვენს პირად ცხოვრებზე უყვებით?
_ მეგობრები არ ვართ, მაგრამ ახლო ურთიერთობა გვაქვს. ყველაფერს ბოლომდე არ ვეუბნები, მაგრამ რაც მნიშვნელოვანია, იცის. ზოგჯერ მიბრაზდება, რატომ არ მირეკავო. მგონი, მისგან გადმომედო, რომ ტელეფონი არ მიყვარს. ხშირად არ ვურეკავთ ერთმანეთს, მაგრამ, როცა ჩემთან ჩამოდის, უამრავ თემას ვარჩევთ. მეუბნება, რაზე რას ფიქრობს, მაგრამ არასოდეს მეტყვის, ასე მოიქეციო. მე ასე გირჩევ და შენ აირჩიეო, მეუბნება. როცა ვიღაც რჩევას გაძლევს, მერე უფრო ადვილია გადაწყვეტილების მიღება.
_ რაზე კამათობთ?
_ კამათი სულ არის. პარიზში ცხოვრებისას დედაჩემი, ჯანრი, ჩემი ძმა მაგიდასთან, სადილის დროს მუდმივად კამათობდნენ. ქართულად კამათი უფრო ხმამაღალი გამოდის. ჩემი მეგობრები რომ ხედავდნენ ამას, სულ მეკითხებოდნენ, დედაშენი და ჯანრი რატომ ჩხუბობენო. ვუხსნიდი, კი არ ჩხუბობენ, უბრალოდ, საუბრობენ-მეთქი. მეც ასეთი ვარ. მეგობრებს რამეს რომ ვუხსნი ან ვკამათობ, სულ მეუბნებიან, რატომ ნერვიულობ, რატომ ჩხუბობო. ვპასუხობ, არ ვჩხუბობ, ვლაპარაკობ, ეს ჩემი საუბრის მანერაა-მეთქი.
_ კიდევ რითი ჰგავხართ დედას?
_ ვერ გეტყვით. ერთხელ მამამ მითხრა, დედაშენს სიჯიუტით ჰგავხარო. ძალიან მაგარია ის, რაც დედამ გააკეთა, როცა საქართველოში პოლიტიკურ ბატალიებში ჩაება. მე ამას ნამდვილად ვერ შევძლებდი. მთელი ცხოვრება ამბობდა, საქართველოს უნდა დავეხმაროო. მართლაც, რაც შეეძლო, ყველაფერი იღონა. რა გამოუვიდა და რა _ არა, ეს სხვა საკითხია. ალბათ ბედნიერი მაშინ იქნებოდა, საქართველოში მართლა კარგად რომ ყოფილიყო ყველაფერი.
_ მამათქვენმა ხელმეორედ შექმნა ოჯახი?
_ დიახ, ირანელი ცოლი ჰყავს. იმ ქალს სხვა კაცისგან ჰყავს გოგო, რომელიც თემურის ტოლია. მამას ცოლთან შვილი არ ჰყავს. ეს გოგო ფაქტობრივად ჩვენი დაა. ასევეა ჯანრის ქალიშვილი, ნანაც, ჩვენი დაა. ყველა ძალიან ახლოს ვართ. ნანა ჩემზე ბევრად დიდია და მთლად დების ურთიერთობა არ გვაქვს. მისი შვილი უკვე დიდია. ჩემს ამერიკელ დასაც შვილი ჰყავს უკვე, რომელიც ჩემი დისშვილია და ვგიჟდები მასზე.
_ ჯანრი კაშიასთან როგორი ურთიერთობა გქონდათ?
_ ჯანრისთან გავიზარდე. მამაჩემის ადგილი არასოდეს დაუკავებია, მაგრამ ყოველდღიურად მასთან ვიყავი. გადაწყვეტილებების მიღებაში არ მეხმარებოდა, მაგრამ ცხოვრების ყველა ეტაპზე ჩემ გვერდით იყო. რა პროფესია უნდა ამერჩია, რომელ ინსტიტუტში უნდა მესწავლა, ამ ყველაფერს ჯანრისთან ერთად ვწყვეტდი. ჟურნალისტობა რომ ავირჩიე, ძალიან გაუხარდა.